Neure inguruan egon zaretenoi, zaudetenoi, egongo zaretenoi eta geure artean egon ezin zareten guztioi... neure besarkadarik beroena eta norberak bereari eutsiz... URTE ASKOTARAKO!!!
2010. urteari AGUR esan eta 2011. urteari ONDO ETORRIA emateko eguna iritsi da... Lagunok, urtea behar bezala amaitu eta berria hobeto hasiko duzuelakoan, URTE BERRI ON!!! ;-)
Unibertsitateko ikasketak euskara hutsez egitean (D ereduan) eta azterketarik egin gabe, zuzenean EGA eskuratzearen kontua ez dut egoki ikusten.
Baina aldi berean, ez naiz oso EGAzalea, "makina txanponjale" kutsua hartzen baitiot sistema honi eta ez duelako euskararen ezagutza (eta are gutxiago erabilera) behar bezala baloratzen... baina euskara bermatzeko paper ofizial baten behar izana ere badugu Herri honetan... enfin, ez dakit, baina ez diot usain onik hartzen kontu honi eta, berriz ere, EGA aipatzean kontraesanez josita ikusten dut neure burua.
Gauza bat argi badaukat, euskarak ERRESPETUA merezi duela da eta, gaur egun, jostailu legez erabiltzen dela Europako hizkuntzarik zaharrena. Baina,… zergatik ote?
2011ko apirilaren 7an Trebiñun, hain zuzen ere, hasiko da euskararen aldeko lasterketa erraldoia. 11 egunez gelditu gabe, Euskal Herria zeharkatuko du hamazazpigarrenez, apirilaren 17an Donostiara heldu arte.“Maitatu, ikasi, ari… euskalakari” lelopean, bi mila kilometro baino gehiago egingo ditu Korrika 17k, gau eta egun gelditu gabe.
Irakurri hurrengo artikuluan Antonio Basagoitik euskararen inguruan esandakoak (hauteskunde-hatsa dutenak) eta ikusi Mayor Orejak duela urtebete inguru esandakoak; bere birraitona goraipatzen du EUSKARA etxean DEBEKATZEAGATIK!
Antonio Basagoiti euskal PPren presidenteak Euskaltzaindian hitz egin du gaur, euskararen XXI. mendeko perspektibei buruz. “Euskal kulturaren aberastasun” gisa deskribatu du euskara, eta “alderdikerietatik gaindi babestu beharrekoa”. Urte eta erdira isildu nahi ote ditu Basagoitik Mayor Orejak bere berraitonak euskara debekatu izanaz harrotu zenean esan zituenekoak?
Mayor Orejak iaz esan zuen, harro, bere berraitonak seme-alabei etxean euskaraz egitea debekatu ziela, “eta era horretan ez ziren baserrira mugatu”. Kataluniako hezkuntza legearen eraketaren testuinguruan egin zituen adierazpen horiek, gaztelaniaren handitasuna erakuste aldera. Historiatxo horrekin PPko kideak “frogatu” nahi zuen “komunikaziorako gaitasuna lehenesten dutenen buru argitasuna dela garrantzitsuena” eta hizkuntzak “ez direla politika”.
Basagoitik gaur PPk euskararekiko duen konpromisoa nabarmendu du: “Inor ez dadila ausartu alderdi honek euskararen garapenarekin duen konpromisoa zalantzan jartzera, demostratu egin beharko du, eta bere gezurrak, faltsukeriak eta interesak agerian jarriko ditu”.
Bere hitzetan, “euskara babestea eta bultzatzea denon egitekoa da, euskara gure kultur ondarea da, euskal herritarrona”. PPk euskararekiko duen konpromisoari ez diola uko egingo esan du Basagoitik, “nahiz eta zenbaitek guri ez dagozkigun etiketak jarri nahi dizkigun”. PPren eredu, egunerokotasunean euskaraz mintzatzen diren Laura Garrido, Carlos Iturgaiz, Xabier Olabarrieta, Rafa Olaizola, Mari Carmen Larrañaga, José Luis Marcaida, Itziar Lamarain edo Pilar Elías zinegotzi eta PPko kideak aipatu ditu, eta Arantza Quiroga eta Carmelo Barrio egiten ari diren lana goretsi. 2003an euskara ikasteko asmoa zuela esan zuen Basagoitik, eta gaur esan du “ahalegin handiagoarekin” egin beharko lukeela. Gaur, nola hala, euskaraz irakurri du.
“Hizkuntza honek ez dauka berau zenbaitek maneiatu nahi duten gehiegikerien kulparik”, esan du.
“Sesio zaharrak eta praktika txarrak lurperatzeko deia” egin du gaur Basagoitik Euskaltzaindian.
Agian 2008an berak egindako hitzei buruz ari zen (bigarren bideoan), “euskara mantendu behar den hizkuntza eta gaztelania eta ingelesa bultzatu beharrekoak” zirela esan zuenekoaz agian.
(jatorrizko bertsioa ZuZeu bitartez irakurtzeko, egin klik hemen)
Primeran daude Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzeko burututako edo burutuko diren ekimen, ekintza eta ikuskizun guztiak... Europako hizkuntza zaharrenak mundu zabalean hainbat omenaldi jasoko du gaurko egunean. Hala ere, hizkuntza bati eman diezaiokegun merezitako omenaldirik onena norberaren egunerokotasunean erabili eta bizitzako arlo guztietara eramatean dago.
Ondo etorria izan bedi euskararen normalizazioaren bidean bere erabilera sustatzeko antolatutako edozein ekitaldi... Baina, lagunok, bihotza ukitu gaitzaken hitz eta lema politez egindako ekitaldiak alferrikakoak dira gainontzeko 364 egunetan abenduaren 3an jazotakoak ahazten baldin baditugu.
Has gaitezen bada, norberak bere omenalditxoa eskaintzearekin!
ORDUA ZEN komunikabide batean eta ustezko kazetari baten aurrean, geure mugetatik at ezaguna den pertsona batek, horrelako EGIAK (gogoratu, geure benetako HISTORIA) lau haizetara zabaldu izana.
Iñaki: eskerrik asko ikusi nahi ez duenari zerbait "argitzearren" eta... biba zu!
Betizuko bazkide guztiek lauhilero etxean jasotzen duten aldizkaria kalean da jadanik eta, oraingo alean, neuri egin didate elkarrizketa. Esperientzia polita eta are lan txukunagoa egin dutena: ESKERRIK ASKO NESKAK! Eskerrik asko guzti hau posible egiten duzuenoi!
Andra Mari Dantza Taldearekin Alsaziako 51 urteko nazioarteko jaialdi garrantzitsu batean aste bete parte hartzen egon ostean, herrian berriz ere. Aste gogorra. Jo ta ke ibili gara alde batetik bestera geure herrialdearen izenean, mundu zabaleko gainontzeko 18 talderekin batera, gelditu ezin. Uruguay, Alemania, Georgia, Taywan, Venezuela, Bielorrusia, Eskozia, Eslovakia, India... eta beste hainbaten artean, autobusez 17 orduko bidaia egin ostean, Euskal Herritik Galdakaoko Andra Mari Eusko Dantzari Taldea.
Baina ez dakizue zein polita den eta ze gustora gelditzen den norbanakoa munduan zehar zeure Herriaren berri eman (kulturaz, hizkuntzaz, hezkuntzaz, arazoaz,... bertako herritarrekin bai ondoko taldeekin solastuta) eta jendeak Pays Basque, Basque Country edo dena delako legez onartu, errespetatu eta aurkezten zaituenean... zein harro sentitzen zaren geurea den ikurrina gainontzeko herrialdeko banderekin une oro ikustean!
Argi dago existitzen garenaren berri eta geure Herriaren alde egiteko bide desberdinak daudela...
“Telebista hezigarria da. Norbaitek pizten duenean, ni beste gela batera joan eta liburu bat irakurtzen hasten naiz”
- Groucho Marx -
Telebista saio batzuek, kode etiko guztiak apurtzen dituzte, pertsona askok kritikatzen dituzte saio horiek bizitza pribatuan eta batzuek berriz, aipatutako telebista-programak debekatzea proposatzen dute, baina jarrera eta kritika horiek inoiz ez dira komunikabide handietan helarazten, telezaborraren negozioaren bultzatzaile nekaezinak baitira, hain zuzen.
Hedabideak kritikaz at gelditzen dira beti, beren zentzura pribatua inposatuz.
Hala ere,...
Zer egingo zenuke gau batean zeure etxeko telebista hondatuko balitz? Irakurri? Lotara joan?
Desesperatu?
“Herri bakoitzak merezi duen telebista du”
- Gustavo Bueno -
Eta ze telebista dugu geuk? Edo...hobeto esanda, zein motako telebistari uzten diogu geure etxeko berotasunera sartzen? Zer onartzen dugu?!
TELEZABORRA
Prentsa sentsasionalista edota telezaborra, hizkera arruntean audientzia irabazteko asmotan sortzen den programazioari esaten zaio, sentsasionalismoa eta morboa sustatzeko eginiko programazioa, alegia.
Arestian aipatu bezalaxe, saio batzuek kode etiko eta kazetaritza-kode guztiak ez betetzeaz gain, moralki kaltegarriak diren baloreak hedatu eta piztu egiten dituzte.
Telebista piztuz gero, adingabekoen ordu tarteak errespetatzen ez direla kontuan harturik, iraingarriak suertatu daitezkeen irudiak pairatu “behar ditugu” une oro eta, ondoko ezaugarriez horniturik dagoen telezaborra irentsi:
Batetik, hizkuntza doilor eta zikina erabili ohi da, informazioaren manipulazioa egiten da, informazioa bera eta iritziak nahastera heldu zaitezkeelarik. Gainera, hirugarren pertsona baten hurkotasunari eta familiartekoari errespetua galtzen zaio, sarritan, besteren baten gabeziak azaleratuz eta ikuskizun bihurtuz.
Hortaz aparte, prostituzioa eta drogen erabilera arrunt bilakatzen dute noiz edo noiz pantailan agertzen diren meriturik gabeko pertsonaiek eta... nola ez, emakumearen irudi biluztua erabili ohi da erakargarritasun amua balitz bezala, kontsumora deituz eta, oro har, emakumea fetitxizatuz.
Argi dagoena zera da: estereotipoak etengabe errepikatu egiten direla, era mugatu batean
izanda ere...
Hau horrela izanik, ulertzekoak dira Gabinet d’Estudis Socials i Opinió Pública deritzon ikerketa sail kataluniarrak, telebistako edukien inguruan ikus-entzuleek dituzten kexak aztertzeko egindako inkestan argitaratutako emaitzak, hiru itaunketa egin dira hiruhileko bakoitzean eta telezaborraren inguruko kexak areagotuz doaz egindako kontsulta bakoitzean.
Hala, 2008ko uztailean egindako galdetegian adierazi zenez, prentsa sentsasionalistaren inguruko ardurak gizarteko %8’7 hartzen zuen; urte bereko urrian, kexa horrek %2’8 batean gora egin zuelarik. Azkenik, 3. hiruhilekoan egindako inkesta berean, 2009ko urtarrilean, telezaborraren ardurak elkarrizketatuen %14’7ra egin zuen salto.
Gainera, bihotz-programak eta prentsa larrosako edukiak ez ditu gizarteko %14’5 batek gustoko, beraz...
Zergatik ez telezaborrarekin bateratu? Finean, zein desberdintasun dago bihotzeko programa baten eta telezaborraren artean?
Hutsaren ondorengoa askoren ustetan.
Hortaz, kopuru biak batu eta ondorioztatu dezagun herritarren %29’2a, bere osotasunean telezaborraz kexatzen dela. ---> [ Telezaborrik EZ: %14’7 + %14’5 = %29`2 ]
Jaun-andreok, orain arte harritzeko datuak ikusi ditugun arren, bada aipatutako datuekin kontraesan bat, hala nola, herritarron kexak alde batera utzita, audimetroek xedatutako emaitzei so egitean. Emaitzek ez dute bat egiten.
Itxuraz, telezaborraz kexatzen gara, bai, baina goazen bada audientziak neurtzen dituen estatistikak aztertzera:
Bartzelonako Víctor Curto eta Isabel Solanas publizitateko irakasleek oraintsu burututako “Telebasura y publicidad” izeneko txosteneko datuei arreta eginez, erdi edo erdi-baxuko gizarte klasea da, zalantza barik, telezaborra gehien kontsumitzen duena.
Aurreko puntuari garrantzirik kendu gabe, hustekabean harrapatzeko moduko datuak atera dituzte gizarteko klase erdi-altu eta altuetatik; nahiz eta klase honen telebista-kontsumoaren batez bestekoaren azpitik egon, kuantitatiboki baztergarria ez den afinitate bat eskaintzen dute, esaterako, “Aquí hay tomate” bihotzeko berrien programa ohia, “Sálvame” edota “El Diario” moduko saioek %94’2ko audientzia dute gizarteko klase altuetan.
Beste datu interesgarri bat ikus-entzuleen sexuan aurkituko dugu, telezaborra ikusten duen gehiengoa emakumezkoak baitira.
Emaitza hauen bistara, koska berri eta interesgarri batzuen aurrean gaudela esan dezakegu:
Zergatik ikusten ditugu programa hauek? Ze onura dakar gure bizimodurako horrelako saio “zakar” batek? Aberasgarriak ote?
Batzuen erantzuna telebista kateek ematen dutena delako…
Besteena telebistako kultura bat delako… besterik ez dago eta…
Baina gogoan izanda telebista kateen gehiengoa enpresa pribatuak direla (euren burtsako kotizazioek hala adierazten dute) eta hortaz, enpresa batek bere etekinak handitzea duela helburu, galderari buelta eman diezaiogun:
Zer saltzen dute telebista kateek, audientzia handia izateko eta beraz, publizitatean funtsezko diru-sarrerak izateko?
GEUK ESKATZEN DUGUNA
Geuk eskatzen duguna kultura bako programa merke horiek badira, telebistek geuk ikusten duguna emitituko dute eta hortaz, Gustavo Bueno filosofo eta idazle errioxarraren esanei men eginez, merezi dugun telebista dugula aitortu beharrean gaude.
Orokorrean, eta salbuespenak salbuespen, kultura oso baxuko telebista nahi dugu, geure eguneroko bizimodu lanpetutik alde egin nahian, pentsaraziko ez digun telebista batengana jotzen dugu. Telebista bat zeinek burua beste kontu batzuetan mantenduko gaituen, une batez bada ere, errealitateko arazoei uko egiteko.
Amaitzeko, konturatu zinetelakoan, espainiar telebistaren inguruan jardun natzaizue baina, ez nuke Euskal Herriko egoera desberdina dugula esan gabe amaitu nahi.
Euskal Herrian, Ingalaterran, Alemanian edota munduko beste edozein herrialderen kontrara, zoritxarrez euskal telebisten eskaintza oso urria dugula aipatu gurako nuke eta beraz, kate espainiar edota frantsesetara jo behar izaten dugula geure apeta komunikatiboak asetzeko asmotan.
Hori bai, beste hizkuntza bateko telebistara jotzen dugunean, normalki, zertarako izaten da?
Sarritan, TELEZABORRA IRENSTEKO!
Ondorioz, ez dezagun esan euskaldunok ez dugunik telezaborra ikusten eta ontzat hartu dezagun zentzu horretan behintzat, euskal herritarrak gainontzeko lurraldeetako biztanleak bezalakoxeak garela.
Martxelo Otamendiri AEBetan sartzea DEBEKATU diote "soslai (perfil) berezia" duela argudiatuta. Nora helduko gara euskararen Herriak, euskalgintzak eta, orobat, Euskal Herriaren aldeko edozein mugimenduk hainbeste eraso jasanda? Injustizia honen oihartzuna Ipar Ameriketako hedabideetara ere iritsi da eta horren berri eman dute Idahoko KTVB telebista katean.
Baina, nork agindu du mugimendu hau? Zergatik? Zertarako? Beste behin, Euskal Herria (Herrialde legez) albiste da gure zoritxarrerako. Oraingoan, "munduko demokraziarik handienak" eta "estatu guztien eredu" denak agerian utzi du bidegabekeria.
Tristezia, negar egiteko nahia, etsipena, ezintasuna... Lagunok, bai, aitortu beharrean nago. Hitz guzti horiek dira momentu honetan eta gaur, Espainiako selekzioak 2010eko Munduko Kopa irabazi duen honetan, sentitzen ditudan zirrara guztiak. Horiek, eta gehiago, baina denak txarrak. Nork esango zidan niri 22 jokalari aberats, larruzko baloi ziztrin baten atzetik ikusteak hainbeste penatuko ninduenik... Baina bai, ukitu egin nau, eta asko.
Hasiera batean, gogoan dut berdin zitzaidala ondoko herrialdeetako selekzioek zer egiten zuten, baina denbora aurrera joan ahala iritziz aldatu nuen eta, jarrera axolagabe batetik, kontrako jarrera izatera igaro nintzen. Beti ere geure selekzioaren aldeko ideiak sustatuz, aldarrikatuz, oihukatuz,… ikus eta entzun gaitzaten: NAZIO BAT, SELEKZIO BAT!
Nola egon naiteke, bada, selekzio espainiarraren alde? Selekzio horrek berdegunean ordezkatzen duen herrialde faxista, torturatzaile, manipulatzaile eta antieuskaldun (besteak beste) baten alde, nola demontre egon naiteke ba? Neuri behintzat, ezinezkoa egiten zait.
Aldiz, azken iruzkin honen harira, sarri entzun izan dut ez dagoela futbola politikarekin nahastu beharrik… baina zoritxarrez, lagunok, jadanik nahastua ematen digute hedabide, politikari eta gizarte desberdinek.
Eta bai, neurri batean Espainia hunkitua eta geldiarazita egotea ulertu dezaket (hala egongo nintzateke ni neure selekzioak berdina lortuko balu), baina Euskal Herriko txoko guztietatik klaxon-hotsak, turutak eta “¡Campeones!” antzeko oihuak entzuteak edo euren etxean legez maite dituzten ikurrak herri zapaldu bateko gehiengoari muturretik nola aurpegiratzen dizkiguten ikusteak tristatu egiten nau. Makurrarazia sentitzen naiz guztiz, eta baliteke askok trufa egitea neure etsipen hau irakurrita… askok lortuko zuten beraien helburua.
Gainera, amesgaiztoaren hasiera besterik ez da hau… eta euskal abertzaletasunik nahi ez duten “demokrazia” honetan, nazionalismo espainiarra gailendu eta inposatzen da une oro. Kalean, irratian, telebistan,… eta txarrena, euskalduna dela esan baina Espainiako selekzioak irabaztea nahi duen ondoko horren bihotzean. Nekez ulertu dezaket hori.
Asteotan ez da beste gairik egongo. ESPAÑA, ESPAÑA eta ESPAÑA. Baina geuk aurrera jarraitu behar dugu, normaltasunez. Norberaren lanak hor jarraitzen du eta, ogiak prezio berean jarraituko du (edo garestiago akaso), BEZak %18an jarraituko du… baina herrialde bat geldiarazteko ahalmen handiagoa dute praka motzetan jolasten duten hamaika aberatsek, kinka larrian dauden 4 milioi langabek baino. Tamalgarria benetan.
Ohar txiki bat gogorarazi nahiko nizueke, esanez, egunean milaka lagun gosez hiltzen diren herrialde honek albiste izateari utziko diola aurki. Gauetik egunera. Eta, hemendik aurrera, zer?
Amaitzen joateko, esan beharra daukat azken idatzia dela non “La Roja” neure hausnarketen protagonista dena baita neure selekzioari ofizialtasuna aitortzen zaionean, beste selekzio bat legez ikusiko dudala espainiar eta frantsesena ere. Bien bitartean, ez!
Eta nago, "pensamiento único" deritzona hedatze aldera, beste arma kutsakor (eta benetan eraginkor) bat delakoan futbola. Aldiz... nola azaldu hori kutsatua dagoen gizarte bati?
Presio psikologikoari aurre egingo diogu. Baina oraingoan, Espainiak gola sartu digu berriro.
